Þegar ökumaðurinn hefur misst öll völd er bíllinn síðasta vörnin

Allir vita að nútíma bifreiðar eru hlaðnar öryggisbúnaði. En það var ekki alltaf svo.

Myndin yfir greininni er af endurgerð eða eftirlíkingu af 1918 Mitsubishi Model A sem hægt er að lesa meira um hér. Þessi merkilega bifreið er söguleg fyrir þær sakir að þetta er fyrsti raðframleiddi (ekki sama og fjöldaframleiddi) bíllinn í Japan og hann var handsmíðaður með hömrum og meitlum.

Hann er ekki með stuðara, rúðurnar eru venjulegt gler, engin bílbelti, engir höfuðpúðar, stýrisstöngin gefur ekki eftir við árekstur, farþegarýmið í þessum bíl er veikbyggt  og að hluta til er hann hann smíðaður úr tré. Sem sagt sögulegur í Japanskri bílaframleiðslu en frekar dæmigerður bíll að öðru leyti fyrir þetta tímabil í bílasögunni.

Upphafið að því að gera bíla öruggari var gróflega fyrir u.þ.b. 90 til 100 árum síðan eða rétt upp úr því að Model A var framleiddur að frátöldum t.d. flautum, framljósum og hemlum sem komu fram fyrr. Frá þeim tíma hafa komið fram nýjungar, uppfinningar og endurbætur jafnt og þétt og eru enn að koma fram sem eiga að gera bíla öruggari. Svo hafa líka komið staðlar, lög og reglur sem eiga að tryggja öruggari bifreiðar í umferðinni. Áherslan var og er að sjálfsögðu lögð á að tryggja öryggi ökumanns og farþega en ekki til að tryggja að bíllinn skemmdist sem minnst!

Bílbelti komu frekar snemma fram í bílasögunni og þá sem tveggja punkta belti. Þriggja punkta beltin voru fundin upp hjá Volvo og var verkfræðingurinn Nils Bohlin maðurinn á bak við uppfinninguna. Þetta var mikil endurbót sem hefur bjargað mörgum mannslífum og hægt er að lesa meira um það hér.

Hér er annað myndband en í því er verið að prófa gagnsemi bílbelta við raunverulegar aðstæður, vinsamlegast ekki prófa þetta sjálf en ef þið ætlið samt að gera það viljið þið láta mig vita fyrst svo ég geti verið annars staðar.

Loftpúðar eru góð viðbót við bílbeltin en þeir koma ekki í staðinn fyrir þau. Þegar loftpúðar komu fyrst þá voru þeir bara fyrir ökumanninn en núna geta þeir verið nánast út um allt farþegarýmið til að verja farþegana gegn árekstri úr flestum áttum.

Þessi stýrishólkur gefur eftir við árekstur

Stýrið má helst ekki færast úr stað, þ.e. lengra inn í bílinn ef bifreiðin lendir í tjóni að framan. Þess vegna eru bílar með stýrisstöng eða stýrishólk sem gefur eftir við árekstur. Það eru til nokkrar útfærslur sem ná sama markmiði og ein af þeim sést á myndinni fyrir ofan.

Rúður í bílum breyttust úr því að vera venjulegt rúðugler, sem er stórhættulegt í bílum, í tvær gerðir af öryggisgleri (laminated glass) sem er notað í framrúður og perlugler (tempered glass). Perlugler er ódýrara í framleiðslu en framrúður og flestar rúður í bílnum eru perlugler. Framrúðan er gerð með því að líma saman tvö lög af gleri með plastþynnu á milli. Hún getur sprungið en tollir yfirleitt sem eitt stykki hvað sem á gengur.

Á útjaðrinum er glerið svart en það er til að verja límið fyrir sólarljósi svo það endist betur.  Annað nafn fyrir gler eins og er í framrúðum er hljóðvarnargler enda er það mjög hljóðeinangrandi. Þessi gerð af gleri hlífir gegn 99% af útfjólubláum geislum og það er sveigjanlegt upp að vissu marki áður en sprungur myndast í glerinu. Perlugler er hert gler (hitað og hraðkælt) sem verður að litlum kornum þegar það springur eða brotnar og það er nánast engin leið að skera sig á glerkornunum.

1959 árgerðin af Mercedes Benz W111 “Tail Fin” var fyrsta bifreiðin sem var byggð á hugmyndum Béla Viktor Karl Barényi, sem má lesa um hér,  um öruggari yfirbyggingar bíla. 1953 árgerðin af Mercedes Benz Ponton var líka byggð á sömu hugmyndum en bara að hluta. Béla Barényi skilgreindi yfirbygginguna sem þrjú svæði, fram- og afturenda sem krumpast eða beyglast við árekstur (crumple zone) og farþegarýmið sem beyglast (helst) ekki við árekstur en það er sérstaklega sterkt og myndar öryggisbúr utan um farþegana. Volvo bætti um betur 1991 og fór að framleiða bíla með krumpusvæðum á hliðunum líka með sínu SIPS (Side Impact Protection System). Flestir nýjir bílar eru smíðaðir í svipuðum dúr. Krumpusvæðin taka til sín mikið af kraftinum úr árekstrum þannig að farþegarnir verða fyrir minni áhrifum af högginu.

Það þurfa að fara fram alls konar prófanir til að sjá hvort búnaðurinn í bílunum uppfyllir staðla sem settir hafa verið. Eitt þekktasta og kannski mikilvægasta prófið sem bílar fara í gegnum er árekstrarpróf. Þá er sent eitt eða fleiri eintök af ákveðinni tegund og gerð bifreiðar til prófunar hjá viðurkenndri stofnun eða fyrirtæki sem annast árekstrarprófið og gefur út skírteini eða vottorð sem segir til um hvort yfirbygging bílsins, bílbelti, loftpúðar, höfuðpúðar o.fl. sé nægilega öruggt til að vera í umferð eða ekki.

Skoðaðu endilega hversu öruggur þinn bíll er

Hér er hægt að leita að skýrslum fyrir bíla sem eru gerðir fyrir Evrópu.

Horfið á þetta myndband svo skulum við tala saman.

Jæja þetta var svakalegt ekki satt? Maður er í hálfgerðu áfalli eftir að horfa á þetta.

Takk fyrir lesturinn.