Sagan af NSU

• Framleiddu fyrst prjónavélar, síðan reiðhjól, í framhaldinu skellinöðrur og mótorhjól og loks bíla. En NSU varð síðan grunnurinn að Audi

Fyrir nokkrum áratugum, raunar ansi mörgum, átti sá sem þetta skrifar þann draum, líkt og margir strákar á þeim tíma, að eignast skellinöðru, og þá helst skyldi hún vera af gerðinni NSU. En hvað var NSU og hvað varð um þá gerð?

Stofnað fyrir tæplega 150 árum

NSU Motorenwerke AG, eða NSU, var þýskur framleiðandi bifreiða, mótorhjóla og reiðhjóla, stofnað árið 1873. VW keypti fyrirtækið árið 1969. VW sameinaði NSU við Auto Union og stofnaði Audi NSU Auto Union AG, sem varð að lokum Audi. Nafnið NSU er einfaldlega skammstöfun á „Neckarsulm“, nafni borgarinnar þar sem NSU hóf starfsemi.

Byrjuðu með prjónavélar

Til að byrja með var NSU „Mechanische Werkstätte zur Herstellung von Strickmaschinen“, prjónavélaframleiðandi, stofnaður árið 1873 af Christian Schmidt; tæknilega hugsandi og klókum athafnamanni, í bænum Riedlingen við Dóná. Starfsemin flutti árið 1880 til Neckarsulm.

Árið 1892 hafði framleiðsla á reiðhjólum komið í stað framleiðslu á prjónavélum. Um svipað leyti birtist nafnið NSU sem vörumerki.
Fyrsta NSU mótorhjólið kom fram árið 1901, og fyrsti NSU bíllinn árið 1905.

Bílaframleiðslan gekk ekki sem skyldi

Árið 1932, undir þrýstingi frá banka sínum (Dresdner Bank), viðurkenndi NSU mistök í tilraun sinni til að komast inn í heim fjöldaframleiðslu á bílum og nýlega reist bílaverksmiðja þeirra í Heilbronn var seld til Fiat, sem notaði verksmiðjuna til að setja saman Fiat-bíla fyrir þýska markaðinn.

Mótorhjól í seinni heimstyrjöldinni

Í síðari heimsstyrjöldinni framleiddi NSU Kettenkrad, NSU HK101 sem var  mótorhjól á beltum, með vél úr Opel Olympia. Þeir smíðuðu einnig 251 OSL mótorhjólið í stríðinu.

Mótorhjól og reiðhjól eftir síðari heimsstyrjöldina

Í desember 1946 greindi Das Auto frá því að fyrirtækið hefði hafið framleiðslu á reiðhjólum og mótorhjólum á Neckarsulm.

NSU mótorhjólaframleiðsla hófst að nýju, í illa farinni verksmiðju, með hönnun fyrir stríð eins og Quick, OSL og Konsul mótorhjólin; Ennfremur hélt framleiðsla HK101 beltahjólsins áfram og var selt af NSU í borgaralegri útgáfu.

Allar þessar nýju gerðir voru með nýstárlegri sjálfberandi grind úr pressuðu stáli og miðlægri fjöðrunareiningu að aftan. Albert Roder, yfirverkfræðingurinn á bak við velgengnissöguna, sem gerði það mögulegt að árið 1955 varð NSU stærsti mótorhjólaframleiðandi í heimi.

Skellinöðrurnar urðu vinsælar

En ekki höfðu allir aldur eða fjárráð til að eignast alvöru mótorhjól og á sjötta áratug var „gósentíð“ fyrir lítil og létt mótorhjól, með 50cc mótor sem almennt kölluðust hér á landi skellinöðrur. Margar gerðir voru fluttar inn en NSU þótti flottust.

Aftur bílaframleiðsla

Árið 1957 fór NSU aftur inn á bílamarkaðinn með nýja Prinz, litlum bíl með tvöfaldri NSU Max vél, sem var loftkæld og tveggja strokka upp á 600 cc og 20 hestöfl (15 kW) ).

Prinz I var fáanlegur sem 2 dyra bíll með uppréttri þaklínu og sætum fyrir fjóra. Dyrnar opnuðust nógu mikið til að leyfa hæfilegan aðgang, jafnvel að aftursætunum, þó að fótarými væri verulega takmarkað ef reynt var að hýsa fjóra fullorðna í fullri stærð.

Vélinni var einnig hrósað í samtímaskýrslum fyrir sparneytni og langlífi. Þótt vélin væri hávær bauð hún upp á glæsilegan sveigjanleika og minnti á styrk NSU sem mótorhjólaframleiðanda.

Bíllinn sem Ómar Ragnarsson gerði frægan á Íslandi

Meðal þeirra sem hafa átt NSU Prinz er fjölmiðlamaðurinn og bílaáhugamaðurinn Ómar Ragnarsson, og flestir Íslendingar kannast eflaust við þennan litla bíl vegna þess að Ómar gerði hann frægan hér á landi.

Prinz II („lúxus“ útgáfa) kom árið 1959 með betra útliti og gírkassa sem er samstilltur. 30E útflutningsútgáfa var búin 30 hestafla vél. Prinz III var hleypt af stokkunum í október 1960 með nýrri jafnvægisstöng og 30 hestafla mótor.

Prófuðu Wankel vél

Árið 1964 bauð NSU fyrsta bílinn með Wankel-vél: Wankelspider. Í þróun verkefnisins smíðaði NSU Sport Prinz, með 129 hestöfl (96 kW) 995 cc með 2 snúðuma.

NSU Ro 80

Árið 1967 var fernra dyra NSU Ro 80, með 115 hestafla útgáfu af sömu 2 snúða Wankelvélinni kynntur almenningi.

Sá bíll hlaut fljótlega nokkur hönnunarverðlaun eins og „bíll ársins 1967“ en ökumönnum líkaði frammistaða hans. Nánast allir helstu bílaframleiðendur heims keyptu leyfi frá NSU til að þróa og framleiða snúningshreyfilinn, að undanskildum BMW.

Þrátt fyrir viðurkenningu almennings olli salan á Ro 80 vonbrigðum. Kvartanir bárust vegna skiptingarinnar og vélarnar reyndust bilanagjarnar, jafnvel á stuttum vegalengdum.

Yfirtaka Volkswagen Group

Þróun snúningshreyfilsins eða Wankel-vélarinnar, var mjög kostnaðarsöm fyrir litla fyrirtækið. Vandamál með þéttingar í vélinni skemmdu verulega orðspor vörumerkisins meðal neytenda.

Stjórnun nýja sameinaða fyrirtæksins var upphaflega í Neckarsulm verksmiðjunni, en þegar litlu NSU gerðirnar með mótorinn að aftan (Prinz 4, 1000, 1200) hættu árið 1973 var Ro 80 síðasti bíllinn sem enn var í framleiðslu með NSU merkinu.

Porsche 924 og síðar Porsche 944 var einnig settur saman á Neckarsulm. Þessar gerðir voru sameiginleg verkefni af hálfu Porsche og VW, en Porsche hafði ekki innri getu til að smíða 924 og 944.

Minnst fyrir Wankel-vélina

NSU er fyrst og fremst minnst í dag sem fyrsta leyfishafa og eins af fjórum bílafyrirtækjum sem framleiða bíla með „Wankel vélum“. NSU fann upp meginútgáfuna af nútíma Wankel vél með innri snúningi.

Árið 1967 stofnuðu NSU og Citroën sameiginlegt fyrirtæki, Comotor, til að smíða vélar fyrir Citroën sem og aðra framleiðendur. Norton bjó til mótorhjól með Wankel vélum.

Fyrstu VW Golf bílarnir notuðu NSU K70 vélina sem var nánast eins. Síðari gerðir VW deildu engum ættum með NSU-gerðum og voru ættaðir frá Auto-Union hönnun.

Þessu tengt: 

Upphaf Dodge bílanna

Daihatsu Charade - sagan

Maðurinn á bakvið Chevrolet kom frá Sviss

Vefstóllinn sem lagði grunninn að smíði milljóna bíla