Óhefðbundnir gírkassar, stutt skýring
Hefðbundnir gírkassar sem eru kallaðir beinskiptir, eða af sumum handskiptir, eru með kúplingu sem er þurr og nokkrum gírum sem dvelja innilokaðir í húsi ásamt vel rúmlega botnfylli af gírolíu. Þeir bílar sem eru með slíka gírkassa eru með kúplings fótstig eða pedala og gírstöng en á gírstönginni er hnúður sem á eru númer fyrir gírana og R fyrir bakkgírinn. En hér verður ekki meira fjallað um þá gerð.
Það sem verður fjallað um hér eru gírkassar sem mætti t.d. kalla hálfsjálfskipta enda stundum kallaðir semi automatic á ensku. Það er ekkert fótstig fyrir kúplingu í þeim.
Gírstangir eða skiptistangir eru oftast líkar þeim sem eru í sjálfskiptum bílum. Það sem aðskilur gírkassa frá sjálfskiptingu er að það eru í þeim tannhjól fyrir alla gírana en oftast plánetugírar í hefðbundnu sjálfskiptingunum eða stálreim í CVT sjálfskiptingum.
Ein undantekning er Direct Shift-CVT frá Toyota sem er með einum tannhjólagír en að öðru leyti er það stiglaus sjálfskipting. Önnur undantekning er Hondamatic sjálfskiptingin sem verður fjallað lítillega um í þessari grein.
Hér er L fyrir fyrsta gír og * fyrir annan gír.
Upphaflega Hondamatic var hálfsjálfskiptur tveggja gíra gírkassi með lockup torque converter (Honda markaðssetti hann sem þriggja gíra) en eins og allar Honda sjálfskiptingar sem fylgdu í kjölfarið, var hann með gírhjólum á samhliða ásum í staðinn fyrir plánetugíra sem eru í flestum öðrum sjálfskiptingum.
Líklega er hugmyndin að Hondamtic fengin frá þeirri hlið fyrirtækisins sem framleiddi mótorhjól. Gírhjólin voru ekki færanleg, þ.e.a.s. þau voru alltaf í snertingu en með kúplingu (en hver gír hafði eigin kúplingu með mörgum diskum eins og í sjálfskiptingu) var hægt að tengja einn gír í einu.
Kúplingunum var stjórnað með skiptistönginni með því að færa hana á milli 1 og 2, þetta var vökvastýrð skipting og skiptistöngin var í raun vökvaventill, olíuþrýstingur var notaður til að setja í valinn gír. Það var ekkert mál að keyra alltaf í 2. gír af því hún var með vökvagír/átaksbreyti (torque converter).
DSG gírkassi.
DSG eða Direct-Shift Gearbox er rafstýrður gírkassi frá VW með tvöfaldri votri og sjálfvirkri kúplingu (svipuð gerð og er inni í sjálfskiptingum) nokkrum ásum með tannhjólum á og getur verið með alsjálfvirkum eða hálf handvirkum gírskiptingum.
DSG gírkassi gerir einfaldlega tvo aðskilda gírkassa og kúplingar sjálfvirkar inni í einu húsi sem vinna saman sem ein eining.
Með því að nota tvær óháðar kúplingar nást hraðari gírskiptingar og það þarf engann vökvagír/átaksbreyti (torque converter) sem þarf með hefðbundnum sjálfskiptingum.
Hér sjást spaðarnir sem notaðir eru til að skipta um gír í Selespeed en þessir eru með framlengingum sem hægt er að kaupa sem aukahlut.
Selespeed stýripinninn eða skiptistöngin og City hnappurinn.
Selespeed er raf- og tölvustýrður gírkassi í Alfa Romeo með rafkúplingu. Skiptingunni er stjórnað með spöðum á stýrinu (hægri skiptir upp og vinstri skiptir niður) eða stýripinna sem er á milli framsætanna, þú ræður hvorn mátann þú notar.
Þetta er ekki ósvipað og í kappakstursbíl eða mótorhjóli, gefur hraðari gírskiptingar en það er ekki hægt að hlaupa yfir gír. Gírkassann er hægt að stilla á “city-mode” en þá virkar hann svipað og hefðbundin sjálfskipting.
Auto Gear Shift frá Suzuki
Ég gef þessum Indversku herrum orðið varðandi þennan gírkassa.
Easy-R eða Automatic Manual Transmission (AMT) gírkassi er notaður í Dacia. Hann er sjálfvirkur gírkassi með raf- og vélrænni tækni í staðinn fyrir vökvatækni og hann er með rafstýrðri kúplingu. Gírskiptingarnar eru sjálfvirkar og því er engin þörf fyrir fótstig fyrir kúplinguna.
Væri betra að kalla þessa gerð af gírkössum, sjálfvirka eða hálfsjálfvirka eftir atvikum í staðinn fyrir eitthvað annað sem þeir gætu hafa verið kallaðir og til aðgreiningar frá sjálfskiptingum?
Sjálfsagt eru til fleiri útfærslur af svona gírkössum og það væri gaman ef lesendur gætu bent okkur á þá.
Aðrar umfjallanir
Í apríl árið 1969 var greint frá stórmerkilegum eltingarleik: Þrír lögreglubílar eltu Trabant í Vesturbænum og það í heilar tólf mínútur. „Er næsta furðulegt að manninum skuli hafa tekizt að aka þessari bíltegund á slíkum hraða en á eftir sagði hann að aðrir gætu ekki leikið það eftir sér.“
Mercedes veðjar á að kaupendur grunngerða rafbíla muni sætta sig við styttri drægni. Ódýrari rafhlöður verða því í næstu kynslóð rafbíla eins og EQA og EQB.
Rafbílafyrirtækið London Electric Vehicle Co., framleiðandi leigubifreiða í Bretlandi, sem er í eigu kínverska bílaframleiðandans Zhejiang Geely Holding, hefur sett upp söluumboð...
Framljósin sem kallast hafa „pop-up“, „flip-eye“ eða „hidden-headlights“ settu sannarlega svip sinn á bíla, einkum sportlegri bíla, hér á árum áður. Þessi hönnun ljósa fór bílum misvel en hér er listinn minn yfir flotta og ekki svo flotta bíla með „pop-up“ ljósum.